Karabiners als de ruggengraat van het veilig werken op hoogte – Deel 1

Het begin van de karabiner ligt echter helemaal niet bij mensen die bergen of industriële torens beklommen. Het woord vind zijn eerste oorsprong in Frankrijk in de 17e eeuw. Het was een Franse generaal die een makkelijke oplossing zocht voor zijn zware cavalerie om hun geweer met afgekorte loop bij zich te kunnen houden en snel te kunnen gebruiken. Zowel op als van het paard. Dit geweer met afgekorte loop heet een Carabine of in het Nederlands een Karabijn. En de soldaten die ze droegen simpelweg Carabinier of Karabijners. De draagband werd aan het geweer bevestigd met twee haakjes. Ofwel karabijnhaken. Alhoewel die laatste term pas later in Duitsland opdook toen een klimmer wel mogelijkheden zag in het idee.

Vanaf daar was het nog best een hele lange weg naar de moderne karabiner die verscheen aan het begin van de 20ste eeuw. En sindsdien is het ontwerp in de basis eigenlijk weinig meer veranderd. Wat wel is veranderd zijn de manieren en plekken waar karabiners gebruikt worden. En de gedachte dat een bepaalde taak baat kan hebben bij een specifieke uitvoering van de karabiner.

Wat is dan de huidige definitie van een karabiner?

Een karabiner wordt gedefinieerd als een koppelingsschakel met een veiligheidssluiting. Simpel, duidelijk. Meer kan ik er ook niet van maken. Met dat in het achterhoofd, wat zijn er tegenwoordig voor karabiners op de markt? Hier rechts een foto met een overzicht van de modellen die we bij Industrieel Klimmen op voorraad hebben. Klik op de foto voor een vergrootte weergave.

Zoals je kan zien, de mogelijkheden zijn bijna eindeloos.

En dan hebben we hier bij Industrieel Klimmen veel karabiners liggen maar toch niet de complete breedte van de markt. Zo zijn er ook karabiners met een viervoudige actie om de gate te openen. Karabiners met een gedraaide vorm om een grotere opening van de karabiner mogelijk te maken. Je kunt het echt zo gek niet bedenken of er is wel een karabiner voor te vinden.In ieder geval zijn ze niet meer weg te denken in het dagelijkse gebruik bij zowel sportieve als industriële klimmers. Maar wat zijn nu de voordelen van al die verschillende ontwerpen?

Laten we even beginnen bij het standaard formaat karabiner, degenen die in je hand passen. Daar zitten ook de meeste variaties in.

Vormen

Ovaal

De ovalen karabiner is het werkpaard uit de collectie. Goedkoop te produceren, breed inzetbaar. In de sportwereld niet meer veel gebruikt maar in de industrie waar goed en goedkoop (want minder lange levensduur) belangrijk zijn een heel prettig model. Bevestig je valbeveiliging ermee aan je harnas. Gebruik ze op ankerpunten. Hang er andere spullen mee aan je gordel. Het maakt eigenlijk niet uit, met een ovalen karabiner kan je bijna alles. Door de vorm blijft het gewicht mooi onderin het midden wat een stabiel gebruik geeft.

Nadelen zijn er ook, zo zijn deze karabiners niet per definitie even sterk als sommige andere vormen kunnen bieden en is de gate opening relatief klein.

D-vormig

Niet veel meer gezien in de industrie vanwege de komst van de Assymetrische D-vorm. Iets moeilijker te maken en daardoor doorgaans wat duurder. Maar het grote voordeel is dat de vorm ervoor zorgt dat de belasting word weggeleid van de gate, het zwakste punt, en in lijn met de rug van de karabiner komt te liggen, het sterkste punt.

Asymmetrische D-vorm

In functionaliteit, het wegleiden van gewicht van de gate gelijk aan de reguliere D-vorm maar iets smaller aan de onderzijde waardoor gewicht wordt bespaard. Met als voordeel dat de gate verder open kan dan bij de voorgaande twee vormen karabiners. Door de wat geavanceerdere vorm meestal wel iets duurder.

Peer/ HMS

De grootste van de reguliere karabiners, specifiek gemaakt om een grote opening te hebben en om goed te kunnen gebruiken met knopen. Zoals bijvoorbeeld de halve mastworp (HMS). Meestal daardoor ook de duurste van de karabiners.

Speciale vormen

Voor specifieke doeleinden zijn er ook nog andere vormen bedacht. Zo heeft Petzl de Omni karabiner. Een halfrond model dat in drie richtingen volledig belast kan worden waar een normale karabiner alleen zijn volledige sterkte heeft in verticale richting. Ideaal om in sommige harnassen aan de voorzijde te gebruiken bijvoorbeeld.

Materialen

Staal

Uitermate sterk en duurzaam. In dezelfde ovalen vorm, bijvoorbeeld de OXAN stalen karabiner tegenover de OK aluminium karabiner een breeksterkte van respectievelijk 38KN tegenover 25KN. Uiteraard wel een stuk zwaarder en meer vatbaar voor corrosie.

Aluminium

Lichtgewicht en nog steeds ruim bemeten in sterkte voor de meeste gebruiksdoeleinden. Wel wat minder duurzaam. Het zachtere metaal zal sneller lijden onder situaties dat er vele meters touw overheen glijden. Kan ook corroderen maar dan is dat te zien als een witte, poederige aanslag.

Sluitingen

Als je het over de verschillende sluitingen gaat hebben dan trek je daarmee echt een blik wormen open. Er is zo verschrikkelijk veel variatie dat we hier onmogelijk alles op zijn eigen specifieke punten  kunnen behandelen. Gelukkig zijn heel veel sluitingen varianten op hetzelfde thema. Als de eerste actie van een triple action sluiting bij de ene karabiner ‘naar boven schuiven’ is en bij de ander ‘naar beneden schuiven’ dan is het nog steeds een triple action. Daarom hier meer een uitleg over de concepten in het algemeen.

Schroefsluiting

Een simpel mechanisme zonder extra veertjes of andere bewegende onderdelen maakt de schroefsluiting erg robuust. Het nadeel is dat je bewust moet blijven nadenken om niet te vergeten je karabiner te dicht te draaien. Doe je dat namelijk niet dan hou je feitelijk een single action karabiner over.

Single action

De simpelste vorm waarin de gate alleen wordt dichtgehouden door een veermechanisme. Deze karabiners voldoen dan ook niet aan de EN362 norm voor PBM in de industrie. Ofwel, je mag er niet zelf aan hangen om in te werken. Wel zijn zij uitermate geschikt om bijvoorbeeld je zitje https://www.industrieelklimmen.nl/product/petzl-podium/ mee aan je harnas te bevestigen of extra spullen mee aan je harnas te hangen. En als de nood de wetten zou breken dan is de breeksterkte ruim voldoende (kijk daar wel naar om zeker te zijn dat je geen sleutelhanger karabiner gaat gebruiken!) om aan te abseilen.

Dual Action

Een sluiting met tweevoudige actie. Eigenlijk altijd betekent dit een draaibeweging voordat je de gate kunt openen. Ook wel Twist-Lock genaamd. Door de extra actie is dit al een veel veiliger type automatisch sluitende karabiner. Het kan echter nog steeds gebeuren dat de sluiting over een rand rolt en zo open klikt.

Triple action

Om het falen van de sluiting in een dergelijke situatie nog minder makkelijk te maken zijn er sluitingen ontwikkeld die met drie actie geopend moeten worden. Bij de meest modellen betekent dit dat je bij de sluiting eerst iets moet optillen, dan kan draaien en dan pas openduwen. Met enige oefening is dit nog wel met één hand te doen, maar veelal zal je toch even twee handen gebruiken hiervoor. Er zijn ook zelfs karabiners waar je 4 acties moet uitvoeren. Maar die zijn nauwelijks meer gebruiksvriendelijk te noemen en worden niet door veel fabrikanten gemaakt.

Een ander soort karabiner

De gewone karabiners zoals in de alineas hierboven maken de bulk uit van het gebruikte materiaal. Maar uiteraard zijn er ook speciale ontwerpen gekomen die voor bepaalde doelen weer handiger kunnen zijn. Zo zijn snaphooks voorzien van een grotere opening en zijn de ze gemakkelijk met 1 hand te bedienen. Er zit een apart ook aan los van de ruimte van de karabiner waar bijvoorbeeld een touw of sling aan gemonteerd kan worden op een semi-permanente manier. Erg fijn voor positionering op de plek bijvoorbeeld.

Dan zijn er ook nog grotere varianten in de vorm van steigerhaken. Deze zijn net zo makkelijk met 1 hand te bedienen maar dan van een dergelijk formaat dat ze makkelijk om een steigerbuis heen geslagen kunnen worden. Of soms zelfs objecten met een nog grotere diameter.

Om mee af te sluiten

Ik zou dit artikel nog vele pagina’s langer kunnen maken. Maar ik hoop dat als jullie vragen hebben over welke karabiner het beste bij jullie werk zou passen, dat jullie contact met ons opnemen. Want het is niet moeilijk voor te stellen dat als je nog niet zo goed ingevoerd bent in het aanbod dat je door de ‘karabiners de touwen niet meer kunt zien’, zeg maar. Over een tijdje volgt ook nog deel 2 met wat meer technische specificaties van de verschillende karabiners en materialen en de normeringen waar zij aan kunnen en moeten voldoen.

Toch is het nog wel leuk om af te sluiten met een paar excentrieke karabiners.

De Skylotec Double-O Twist

Waar de meeste automatisch sluitende karabiners geoptimaliseerd zijn voor gebruik met de rechterhand heeft Skylotec ook nagedacht over haar linkshandige gebruikers. Dit is een Double action karabiner die je net zo makkelijk met je linker als je rechterhand opent.

Kong Frog

Onder sportklimmers al langer bekend en geliefd om als extraatje bij je te hebben is deze Frog. Te openen door de palletjes aan de zijkanten naar beneden te trekken. En te sluiten door simpelweg tegen een haak, stang of kabel aan te drukken.