Werken op hoogte: werk voor kinderen?

De wet maakt onderscheid tussen werk en niet werk

Laten we beginnen met het onderscheid tussen werk en niet-werk. Dit onderscheid komt in diverse blogs terug omdat door de wetgever hier een groot onderscheid gemaakt wordt. Het maakt namelijk veel uit of je vrijwillig een activiteit doet of deze in een context van opdrachtgever / opdrachtnemer uitvoert.

In het eerste geval is de wetgever aanzienlijk soepeler: je mag zonder verdere vragen een lange ladder tegen je huis zetten of als kind in een boom klimmen zo hoog als je durft. Val je van die ladder af, dan doet dat vooral zeer, maar je zal niet strafrechtelijk vervolgd worden en de ziektekosten worden over het algemeen ook keurig vergoed. Voor het kind geldt hier wel bij dat er gekeken zou kunnen worden of de ouders niet nalatig zijn geweest in hun ouderrol, maar dan dat zal eerder het geval zijn bij de val van een ladder (lijkt toch stiekem op werk dan) dan uit een boom.

Opdrachtgever en werkgever hebben met strenge wetgeving te maken

In de context van werk wordt het een stuk strenger: de opdrachtgever (niet alleen een werkgever!) moet zorgen voor veilige materialen, procedures en voldoende training. Immers de opdrachtnemer (of werknemer) doet dit niet voor zijn lol, maar wordt geacht in de avond weer onbezorgd naar huis te kunnen. De arbeidsinspectie ziet toe of er aan de randvoorwaarden van de onbezorgdheid wordt voldaan.

Voor kinderen is het dubbel streng. Enerzijds willen we kinderen de ruimte bieden om te wennen aan het arbeidsproces en een vak te leren, anderzijds willen we juist niet dat ze aan grote risico’s worden bloot gesteld. Hierdoor is het contrast tussen regels in de werkende en de spelende omgeving des te groter.

De wetgever heeft besloten om kinderen geleidelijk te introduceren in het arbeidsproces, mede op basis van hun ontwikkeling als jongvolwassene en dus gekoppeld aan de leeftijd.

Vanaf 13 jaar mag je in Nederland lichte werkzaamheden verrichten. Dit mag niet ten koste gaan van school, ze mogen niet met machines werken en er zijn extra regels voor werk- en rusttijden. Naarmate je ouder wordt mag er meer.

Vanaf 16 jaar mag er al best veel. Dat is ook nodig, want dat is de leeftijd waarop veel kinderen op het MBO een beroep gaan leren en veel beroepsvaardigheden kun je nu eenmaal het beste in de praktijk leren. Het verstand, en met name de prefrontale cortex in de hersenen die over verantwoordelijkheid en lange termijn denken gaat, is echter pas volgroeid tussen de 21 en 25 jaar. Vandaar dat jongvolwassenen vaker bij een arbeidsongeval betrokken zijn dan andere leeftijdsgroepen. “Vallen van hoogte” is daarbij een veel voorkomend ongeval.

Geen gevaarlijk werk voor jongeren van 16 en 17 jaar

Jongeren missen nog de ervaring en het vermogen om complexe of gevaarlijke situaties goed te overzien. Vanaf 18 jaar ben je in Nederland wettelijk volwassen terwijl dit biologisch dus nog niet zo is. In andere landen, zoals de VS, zijn er dan nog steeds restricties, zoals bijvoorbeeld het drinken van alcohol tot je 21^e .

Laten we terug gaan naar de groep waar wij de vragen over krijgen: 16 en 17 jaar oud. Deze mogen in algemene zin geen gevaarlijk werk verrichten, maar veel gevaarlijke werkzaamheden zijn wel toegestaan mits er afdoende en deskundig toezicht is. Dat laatste gedeelte biedt ruimte voor interpretatie: wat is afdoende en wat is deskundig? Dat is niet voor iedere situatie beschreven, maar in het geval van een arbeidsongeval zal je als werkgever wel aannemelijk moeten maken dat je hieraan voldoet. Dat kan best ingewikkeld zijn. Vandaar dat veel bedrijven het zekere voor het onzekere nemen en diverse werkzaamheden of toegang tot objecten pas toestaan vanaf 18 jaar.

Werken op hoogte is dus gevaarlijk werk en kan mits er afdoende en deskundig toezicht is. Zoals iedere trainer weet moet er tijdens een opleiding een veilige onderwijsleeromgeving zijn. Die kunnen wij ook bieden. Met kleine groepen, een speciaal hiervoor ingerichte en gekeurde trainingsomgeving, goed getrainde instructeurs en back-ups op de valbeveiliging blijft er een aanvaardbaar klein restrisico over.

IRATA richtlijnen: vanaf 18 jaar

Maar als IRATA member hebben wij ons enerzijds ook te houden aan de extern opgelegde IRATA richtlijnen die pas opleidingen toestaan vanaf 18 jaar. Anderzijds willen wij bedrijven die ingewikkelde werkzaamheden op hoogte verrichten niet in de verleiding brengen jongeren bloot te stellen aan de risico’s en daarmee ook een bedrijfsrisico te lopen door een door ons afgegeven certificaat. De verantwoordelijkheid van de werkgever houdt immers niet op bij het laten volgen van training. Durft u het risico wel aan?

Windturbines: Geen toegang onder de 18

Bronnen

https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/83052NED/table?ts=1584028847214
https://www.inspectieszw.nl/actueel/nieuws/2019/02/26/inspectie-szw-roept-bedrijven-op-meer-te-investeren-in-veiligheidscultuur
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bijbaan-vakantiewerk-en-stage-door-jongeren
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bijbaan-vakantiewerk-en-stage-door-jongeren/vraag-en-antwoord/wat-voor-werk-16-of-17-jaar